Autoblog spreekt een activist van Extinction Rebellion. Waarom moet XR de automobilist hebben met de snelwegblokkades? En waarom je gewoon in je dieselauto mag blijven rijden van XR.
Vroeg je vijf jaar geleden aan iemand of ie ooit gehoord had van Extinction Rebellion, dan had diegene je waarschijnlijk gevraagd wat voor rockband dat is. Nu wordt de groepering in één adem genoemd met partijen als Greenpeace en Milieudefensie. Wat je ook van XR vindt, dat feit is wel bewonderingswaardig.
Ook wij van Autoblog helpen onbedoeld mee aan de naamsbekendheid van Extinction Rebellion. Zo erg zelfs dat we contact kregen met een lid van de groepering. In het kader van hoor en wederhoor spreken we hem. Dit is dus geen reclamepraatje voor XR. Gewoon een open gesprek tussen beide kampen. We komen erachter hoe Extinction Rebellion opereert, wat de gedachte is achter de blokkades en wat het uiteindelijke doel is van de activisten. Stoelriemen vast, want daar gaan we!
De activist die we spreken, is Ard Sprinkhuizen. In het dagelijks leven is hij senior onderzoeker en sociaal psycholoog bij het Kenniscentrum Sociale Innovatie van de Hogeschool Utrecht. Zijn onderzoeken hebben vooral betrekking op sociaal werk en preventie op het snijvlak van het sociale domein, zorg en gezondheid. Je kunt dus wel stellen dat hij geen mafklapper is die van niets af weet.
Hoe ben je bij Extenction Rebellion terechtgekomen?
”Ik ben sinds januari 2023 bij XR betrokken. Dat was denk ik voor heel veel mensen het moment om zich bij Extinction Rebellion aan te sluiten. Ik maakte me sowieso wel zorgen over klimaatverandering en de gevolgen voor de samenleving. Ik heb ook twee kleindochters. Wat voor toekomst hebben zij? In januari 2023 werden activisten van XR letterlijk van hun bed gelicht, gearresteerd en naar het politiebureau afgevoerd. Puur omdat ze op Twitter opriepen om die A12 te blokkeren. Het feit dat er mensen van hun bed werden gelicht voor het oproepen van een in mijn ogen legitieme blokkade met een inhoudelijk goed doel was voor mij de aanleiding om te zeggen: ‘oké, nu moet ik ook maar iets gaan doen’.”
Waarom blokkeert Extenction Rebellion snelwegen?
”Er wordt voortdurend in de pers geframed dat we de A12 blokkeren, maar daar gaat het dus niet om. Het gaat om het protesteren in sight en sound van de Tweede Kamer, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en VNO-NCW. Die locatie op de A12, of beter de Utrechtse Baan, het is geen snelweg, zit exact in die driehoek. Deze drie partijen zijn voor een deel verantwoordelijk voor alle zaken die er gedaan zouden kunnen worden aan de klimaatcrisis, maar die er niet gedaan worden.”
Mensen hebben er natuurlijk wel last van…
”Ja, ik geef toe dat mensen er last van hebben, maar volgens mij moeten mensen vanaf de Zuid Hollandlaan zeven minuten omrijden om een paar 100 meter verder op de snelweg te komen. De A10 vind ik persoonlijk ook een wat twijfelachtigere locatie, omdat dat meer symbolisch voor het poenschoen [een ING-gebouw red.] is zoals dat genoemd wordt.”
De politie geeft aan bij snelwegblokkades ”onvoldoende garanties te hebben voor een ongehinderde doorgang van nood- en hulpdiensten en de bereikbaarheid van nabijgelegen ziekenhuizen, UMC, VUMC”…
”Ja, dat is dus complete nonsens. Kijk, ik ben onder andere actief in de groep zorgprofessionals en scoiaal werkers van Extenction Rebellion. Dat zijn letterlijk mensen die in het UMC, in ziekenhuizen, op ambulances of als huisarts werken. Het is een raar frame. Wij hebben alle keren dat we de A10 hebben geblokkeerd één rijbaan vrijgehouden voor nood- en hulpdiensten dus dat klopt gewoon niet. Dat geldt ook bij de blokkades van de A12 of bij welke acties dan ook.”
Daar wordt ook met de politie over gecommuniceerd, toch?
”Ik ben zelf politieliaison bij acties. Dan praat je gewoon heel open met de politie. We zijn voor de politie ook heel herkenbaar dankzij paarse hesjes. De agenten weten dan ”oh, daar loopt iemand met een paars hesje en daar lopen ze naartoe en dan onderhouden we de communicatie. Dus de politie weet exact wat ze aan ons hebben.”
”Daarnaast hebben we een soort discipline op basis van handgebaren waardoor je de menigte in no-time kan manipuleren. Dus op het moment dat we er een ambulance doorheen moet, dan ontstaat daar met een paar handgebaren gewoon binnen een paar seconden een corridor waar iedereen doorheen kan.
Hoe kom je aan die handgebaren?
”XR is een hyperprofessionele beweging. Het ziet er misschien voor de buitenstaanders uit als een chaos, maar het is allemaal super georganiseerd. Voordat je aan een actie mee mag doen, moet je tussen aanhalingstekens ”verplicht” om een actietraining te voeren. Je kunt dus niet zomaar de snelweg oplopen.”
Wat houdt zo’n training in?
”Bij zo’n training krijg je een uitgebreide uitleg over de beginselen van Extinction Rebellion. Dat is echt cruciaal. Het betekent bijvoorbeeld dat je altijd vreedzaam bent in woord en daad. Je doet dus nooit iets, niet naar omstanders, niet naar de politie, wat er ook tegen je gezegd wordt of wat er ook met je gedaan wordt. Je bent altijd radicaal vreedzaam. Je spreekt elkaar daar ook op aan tijdens acties en er zijn altijd mensen van XR aanwezig die de-escaleren als dat nodig is. Zowel binnen de actie als met omstanders. Die zijn daar speciaal voor opgeleid.”
”XR gaat ook heel erg over dat je naar elkaar moet omzien. Het gaat over een zogenaamde regeneratieve cultuur. Je moet heel erg op jezelf letten en elkaar in de gaten houden.”
Hoe uit die professionaliteit zich nog meer?
”Extinction Rebellion is ook een heel sterk op wetenschappelijke kennis gebouwde internationale beweging. Het is niet zo’n stel dwazen die de weg oprent omdat ze denken ”we gaan mensen pesten”. Er zijn allerlei groepen binnen XR. De groep waar ik in zit, zijn de zorgprofessionals, maar je hebt ook XR-ambtenaren, XR-landbouw en scientist rebellion dat voor het grootste deel uit klimaatwetenschappers bestaat.
”Je hebt well-being mensen die zorgen dat mensen goed in hun vel zitten en je hebt EHBO’ers. Bij acties wordt je van tevoren gebriefd wordt nog een keer ingeprent wat wel en niet de bedoeling is. Na afloop zijn er briefings waarbij je kunt melden hoe je er doorheen bent gekomen. Er is een XR-groep therapeuten en psychologen als je je op een of andere manier je rot voelt, dan kun je altijd bij deze professionals terecht.”
Waar komt het slechte imago van Extinction Rebellion dan vandaan?
”Voor een deel komt dat doordat er verkeerde beelden bestaan. Voor een ander deel komt dat doordat XR zich bezighoudt met disruptieve acties. Dat levert het beeld op dat we een superirritante beweging zijn. Maar XR is niet gericht op het raken van burgers. Het is een beweging die gericht is op systeemverandering. Het gaat niet over gedrag. Iedereen mag vliegen, iedereen mag met diesel rondrijden, iedereen mag zoveel vlees eten als ze willen; daar gaat XR niet over. Het gaat puur om verandering van systemen die pervers zijn en die zorgen voor klimaatrampen.”
”Daarnaast denk ik dat het ook voor een deel ligt aan XR zelf. Het lukt nog onvoldoende om het goede verhaal over te brengen. Wat dat betreft denk ik dat we ook hand in eigen boezem moeten steken. Een idee wat aan het opkomen is, is om te kijken of we ook niet veel meer publieksvriendelijke acties kunnen doen die het imago wat positiever kunnen maken.”
Over auto’s gesproken: hoe kijk jij naar de huidige politieke situatie rondom auto’s?
”XR richt zich op de prikkels in systemen. Fossiele subsidies is zo’n verkeerde prikkel. Volgens mij zou je elektrisch rijden op de een of andere manier moeten stimuleren. Zo moet je volgens mij juist EV-subsidie stimuleren, je moet zorgen voor genoeg laadpalen. Dit soort zaken moet je Europees regelen, anders krijg je per land rare concurrentie mechanismes. Je moet goed kijken naar welke impulsen kun je richting het autopark doen om te zorgen dat mensen daar ook op een verstandige manier gebruik van maken.”
”Je krijgt allemaal vicieuze cirkels als je niet goed investeert. Het gebeurt al voor een deel bij het uitfaseren van benzineauto’s en het hele goede met busjes in de binnenstad. Daar is door veel ondernemers in geïnvesteerd. Mensen die dat niet hebben gedaan, verlaten zich nu op de regering en zeggen ‘het is allemaal flauwekul’. Zorg dat je dat soort dingen tegen gaat werken. Ik zou willen zeggen: trap het gaspedaal eens in en zorg dat het de goede kant op gaat in plaats van dingen te verzinnen om te vertragen.”
Wat is ‘de goede kant’ volgens jou?
”Shell boort onder het motto ‘drill, baby drill’ extra olievelden aan. Dat is misschien leuk voor de korte termijn, Shell, de aandeelhouders en types als Elon Musk, maar jij en ik en je kinderen hebben daar helemaal niks aan. Sterker nog, die gaan er aan onderdoor. Als je de feiten leest, dan krijgen we over 50 jaar problemen met de dijken, overstromingen, temperatuur… Je maakt het voor jezelf onleefbaar. Niet over 500 jaar, maar binnen één generatie.”
Ons contact ontstond doordat de Duitse tak van XR borden langs de Autobahn had weggehaald. Zou dat ook kunnen gebeuren met de Madlenersnelwegen?
”Dat idee heb ik wel in de groep gegooid. Dat wil niet zeggen dat het ook echt gaat gebeuren, maar het zou me niet verwonderen als er op een gegeven moment wat stickers geplakt worden.”
Dan zul je niet veel stickers nodig hebben, verwacht ik…
”Het is toch te bizar voor woorden. Je gaat om de een of andere bizarre reden een paar kleine stukjes snelweg naar 130 km/u toestaan. Het is hetzelfde type symboolpolitiek als die paar marechaussees van Faber. Het gaat helemaal nergens over en het is ook nog eens het verkeerd symbool. Stel dat je overal in Nederland 130 km/u zou mogen, dan levert dat gewoon supergrote problemen voor de woningbouw en de landbouwtransitie op. Die 100 km/u is niet voor niets ingevoerd.”
Als straks de benzineauto uitsterft, voelt dat voor veel liefhebbers als het afpakken van hun hobby. Hoe kijk je daar tegenaan?
”Stel dat alles geëlektrificeerd is met een actieradius van 1.000 kilometer en snel opladen, dan staat er niemand iets in de weg om ergens op bepaalde circuits om af en toe een bijeenkomst met mensen te organiseren die met enorm vervuilende diesels rondjes gaan rijden. Ik zou niemand z’n hobby willen afnemen.
Dus je begrijpt deze angst van de liefhebbers?
Ik begrijp dat heel goed alleen vrees ik toch dat de wereld zich ook noodgedwongen een andere kant op beweegt. Dat laat onverlet dat er altijd niches zullen blijven waar mensen zich op die manier met elkaar kunnen vermaken, maar het is op den duur gewoon niet houdbaar.”
”De meeste mensen zullen niet zoveel meer hebben met benzineluchten en met motoren en weet ik veel wat allemaal. Bij het spoorwegmuseum staan bijvoorbeeld ook heel veel stoomlocomotieven. Er zijn nog paar van die lijntjes, volgens mij in Zwitserland, en ook in Nederland is er ook een lijntje die door hobbyisten wordt onderhouden. Die zie je niet meer in het algemene straatbeeld. Ik vermoed dat de benzine- en dieselauto ook die kant op gaat.”
”De mondiale afspraak op basis van Parijs-akkoord is nu eenmaal toch dat de hele fossiele industrie wordt uitgefaseerd. De afspraken zijn gewoon dat we kappen met het oppompen van olie en gas en dat de hele boel toch een hele andere kant op moet gaan. Op een gegeven moment is het gewoon afgelopen. Wat dat betreft is het een geruststelling voor de Autoblog-lezers dat dat niet in deze generatie gaat gebeuren, maar het gaat wel gebeuren. En als het niet gebeurt, zeg maar als de Trumps van deze wereld de overhand krijgen, dan gaat er iets anders gebeuren. Dan overleef je het langzamerhand niet.”
Is er nog iets dat de lezer wil meegeven?
”In de eerste plaats zou ik zeggen: doe gewoon waar je jezelf prettig bij voelt. XR gaat helemaal níet over het gedrag van individuen. XR is geen beweging die met het vingertje wijst naar jou. Het gaat niet over de individuele automobilist, die moet gewoon doen waar ie zichzelf prettig bij voelt. Daar is ook helemaal niks mis mee. Het enige dat ik zou zeggen, is: ik hoop dat Nederland en automobilisten zich letterlijk en figuurlijk de goede kant op bewegen.”
”Daarnaast is iedereen van harte welkom bij XR hoor. Kom gewoon een keer naar de A12 of een andere actie of ga naar een actietraining. Kijk wat daar gebeurt. Er is echt niemand die je tegenhoudt. XR is een hele open beweging. Iedereen is van harte welkom om langs te komen en ga, net als wij nu doen, met ons in gesprek!”
Zo, je hebt het tot het einde gered. Bedankt daarvoor. Je merkt dat Sprinkhuizen erg betrokken is bij de beweging en er gepassioneerd over kan vertellen. Ik ben er zelf in ieder geval wijzer van geworden. Natuurlijk is de blik van Sprinkhuizen niet objectief, maar helemaal ongelijk kan ik hem niet geven. Nogmaals, het is niet mijn idee om een reclamestukje te houden voor XR. Dat is naar mijn inzicht ook gelukt. Ik (en hopelijk jij ook) begrijp beter wat activisten voelen. Of ik die mening nu deel of niet.
Dit artikel Lid Extinction Rebellion: ”Iedereen mag met diesels rondrijden” verscheen eerst op Autoblog.nl.
Recent Comments