Belachelijk succes Tesla 20 jaar oud, Elon Musk wint

Tesla is 20 jaar oud. Wij, liefhebbers van het merk, kijken kort terug op 20 jaar belachelijk succes.

Tesla. Je kan ervan zeggen en denken wat je wil, maar meestal spreken feiten luider dan opgewarmde lucht. Het merk verkoopt nu zo’n twee miljoen auto’s per jaar. Het is nog steeds de hoogst gewaarde autofabrikant ter wereld. En misschien wel nog meerzeggend dan al die andere zaken: alle andere fabrikanten gaan nu ook aan de EV. Vaak wordt de term industry disruptor wat losjes gebruikt. Maar geen enkel bedrijf heeft de logge auto industrie zo veranderd, sinds Ford kwam met de T-Ford.

First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you, then you win

Lange tijd zag het er niet zo uit. Toen Martin Eberhard and Marc Tarpenning in 2003 Tesla oprichten, was het niet meer dan een geinig idee van een stel nerds. De elektrische auto was zeker niet nieuw. Maar juist daarom leek het idee kansloos. General Motors had immers eigenhandig de EV vermoord. Daar werd zelfs een bekende fringe documentaire over gemaakt met de titel Who Killed the Electric Car?. Let wel, die docu komt uit 2006, drie jaar na de oprichting van Tesla.

Pas later kwam er investering bij van JB Straubel, Ian Wright en last but not least, Elon Musk. De Zuid-Afrikaanse techmiljonair van PayPal had de rest van zijn leven op een strand kunnen gaan liggen. In plaats daarvan zette hij zijn chips in op groen. Het leek krankzinnig. Maar het maakte hem, in ieder geval tijdelijk, de rijkste man ter wereld. Wij bekijken een aantal mijlpalen van Tesla, om te zien hoe het zo ver kwam.

2008: De Tesla Roadster en de financiële crisas

In 2007 nam Tesla Ze’ev Drori aan. Deze Israëli moest erop toezien dat Tesla’s eerste auto op de markt kwam. Dat lukte in 2008 met de Tesla Roadster. Destijds werd de auto geridiculiseerd door TopGear. Iets wat Musk nu nog steeds niet heel tof vindt. Volgens hem hadden de Britse b0iZ vooraf een script klaarliggen om de Roadster af te fakkelen. Er werden er uiteindelijk 2.450 verkocht in de periode van 2008 tot 2012. Kopers van toen zijn nu spekkoper. De waardes van de tweezits cabrio’s zijn geëxplodeerd.

Toch was 2008 ook een moeilijk jaar. De financiële crisis bracht GM en Chrysler aan de grond. Tesla kon door, maar alleen omdat Musk nu echt vol inzette op het overleven van het bedrijf met zijn eigen geld. Het is een van de momenten waarop Tesla door het oog van de naald kroop.

2009: onthulling Tesla Model S en investering van Daimler

In 2009 stelde Tesla de Model S voor aan het publiek in conceptvorm. Dit was een auto van heel andere orde dan de Tesla Roadster. Al snel waren er 1.000 reserveringen binnen. De Model S zette de toon voor de modellen die Tesla nadien zou presenteren. Bovendien kwam er steun van Daimler. Zij namen tien procent van de aandelen over. Die ze -ongetwijfeld tot hun spijt- sindsdien al lang weer verkocht hebben. Elon Musk zegt hierover: “we zijn gered door Daimler”.

2010: Beursgang

In 2010 ging Tesla naar de beurs. Het was de eerste sinds 1956 (Ford) dat een Amerikaans autobedrijf die stap zette. Tesla werd gewaardeerd op 226,1 miljoen Dollar. Sindsdien is de waarde met 16.335 procent gestegen. Niet 16,335, 16.335.

2011 en 2012: Model S wordt realiteit, Model X voorgesteld

Een concept voorstellen is een ding, een werkelijke auto bouwen een tweede. Tesla gebruikte de gefaalde doch moderne fabriek van Toyota en GM in Fremont, California (NUMMI) om haar eigen auto’s te gaan bouwen. Orders stroomden al snel binnen.

2013: aankondiging supercharger netwerk, eerste keer winst

Een groot probleem bij EV’s was altijd ‘waar haal ik de volgende lading stroom’. Dit beperkt(e) het gebruiksgemak van een elektrische auto ten opzichte van een auto op fossiele brandstof, dat op elke straathoek te koop is. De oplossing van Tesla: een eigen netwerk bouwen van opladers. Ook dit is een belachelijk succes geworden.

In 2013 berichtte Tesla ook voor de eerste keer in tien jaar een (bescheiden) winst. Volgens de GAAP boekhoudingsregels hield Tesla dat jaar 11 miljoen Dollar over aan de bedrijfsvoering.

2014: Eerste Gigafactory

Het grootste deel van Tesla’s vroege geschiedenis gold het adagium ‘if you built it, they will come‘. Het probleem was niet de vraag, maar het aanbod. Om niet/minder afhankelijk te zijn van toeleveranciers, kondigde Tesla in 2014 de bouw aan van de eerste Gigafactory voor de vervaardiging van accu’s. De unit kwam uiteindelijk terecht in Nevada.

2015: productiemodel Model X ziet levenslicht, introductie Autopilot

De Model X liet even op zich wachten. Ook dat werd wel een dingetje bij Tesla. Maar in 2015 was er dan toch het productiemodel. Inclusief Falcon Wing deuren. Ook in 2015: de introductie van Autopilot. Nog steeds bron van controverse, nu acht jaar later. Maar wel innovatie.

2016: Introductie Model 3, eerste dodelijk ongeval Autopilot, controverse SolarCity

In 2016 werd dan de hardloper voorgesteld die Tesla echt tot een volumemodel moest maken. Dat lukte uiteindelijk, met de nodige horten en stoten. Tesla ging nog een keer bijna failliet, toen de productie aanvankelijk niet van de grond kwam. Musk sliep in de fabriek en liet de kwaliteitscontrole varen -een beetje realiteit mag wel in deze kumbaya- en de Model 3 ging de beoogde aantallen echt halen.

Minder mooi nieuws was er met de eerste dodelijk crash waarbij Autopilot betrokken was. In den beginne zagen we lollige video’s van mensen die de krant lazen of achterin hun auto’s gingen zitten terwijl Autopilot de auto in het spoor hield. Maar dat was minder grappig toen een Model S een witte reflecterende truck over het hoofd zag. Tesla noemde het een tragedie. Maar het beoordeelde het ook als een zeldzaam geval dat de verdere ontwikkeling van Autopilot (en uiteindelijk Full Self Driving) niet in de weg moest staan.

Meer controverse was er toen Tesla SolarCity overkocht. Volgens Elon Musk omdat het paste in de strategie van Tesla om zonne-energie uit te gaan nutten. Volgens critici van Musk om met geld van Tesla-aandeelhouders de eigen portemonnee van Musk te redden. Musk zat namelijk zelf vuistdiep in SolarCity, dat een miljardenschuld had opgebouwd zonder perspectief op werkelijke verbetering.

2017 Model 3 wordt realiteit, Musk belooft nieuwe Roadster en Semi

De eerste Model 3’s werden opgeleverd in juli 2017. Vroege exemplaren gingen in eerste instantie naar adepten en medewerkers. Zoals vermeld verliep de productie aanvankelijk niet op rolletjes. Musk zelf noemde het ‘production hell’. Maar zoals we weten, kwam het uiteindelijk allemaal goed.

Dat laatste geldt nog niet voor de Tesla Semi en de beloofde nieuwe Tesla Roadster met stuwraketten. De Semi wordt inmiddels gebouwd, maar nog niet in groten getale. Op de nieuwe Roadster is de ‘still waiting’ meme van toepassing.

2018 Musk’s Roadster naar de sterren en daar voorbij, Musk in problemen met SEC

Tesla is de basis voor Musk, maar zijn passie is SpaceX. De grote missie van de ondernemer is om de mens een soort te maken die naar andere planeten en hopelijk uiteindelijk andere sterrenstelsels reist. Mars is daarvoor een goed begin. Eigenlijk een bescheiden begin als het tweede het doel is. Met de Falcon raketten bewijst SpaceX dat het een serieuze partij is. Minder serieus daarentegen is een Tesla Roadster de ruimte inschieten. Deze vorm van ruimtevervuiling kunnen wij wel waarderen.

Op de beurs ging Tesla ondertussen ook naar de sterren en daar voorbij. Maar voor Musk werd dit een dubbelzijdig zwaard. De aandacht die er naar uitging en de vele stijgingen en af en toe ook dalingen, was een afleiding voor het echte bedrijf. Musk speelde met het idee Tesla van de beurs af te halen. Hiervoor had hij wel veel kapitaal nodig. Op Twitter claimde hij dat hij dit gevonden had bij een investeringsmaatschappij uit de zandbak. Voor 420 Dollar per aandeel zou men aandelen terugkopen van de beurs.

Ding was dat de koers destijds fors onder die 420 Dollar zat. Dus ontstond er een chaos op de beurs van mensen die allemaal even een easy buck dachten te maken. De ‘420’ was een flauwe referentie naar wiet. Mensen die short posities hadden op Tesla konden er niet om lachen. De Securities and Exchange Commission ook niet. Het leidde tot een boete voor zowel Musk als Tesla. Niet dat Musk zich daardoor liet afremmen om meer boude uitspraken te doen.

2019 Fabriek in China en onthulling Cybertruck

In 2019 werd de nieuwe volumeknaller voorgesteld in de vorm van de Model Y. Daarmee maakte Tesla het S3XY-kwartet compleet. Tevens werd Tesla de eerste fabrikant ooit ever met een fabriek in China die géén joint venture was. Aan het eind van het jaar werd ook de Cybertruck onthuld, op een manier waarop alleen Tesla dat kan. Helaas is de pickup nog steeds niet op de markt gekomen. Hoewel andere merken nu wel elektrische full size pickups aanbieden.

2020 introductie productiemodel Model Y en pandemie

2020 was een topjaar voor Tesla. Het introduceerde de Model Y als nieuwe volumeknaller. Daarnaast bleek de pandemie ook goed nieuws voor Tesla. Zo’n crisis zorgt er altijd voor dat mensen gaan reflecteren naar hoe het anders moet en kan. Terwijl andere merken flink in de achteruit gingen, bleef Tesla leveren. Bijna een half miljoen auto’s dat jaar. Dit deed ook wonderen voor de beurskoers.

2021 bitcoin, explosie in beurswaarde

Je zou kunnen zeggen dat in 2021 het allemaal een beetje te gek werd. Tesla kocht voor 1,5 miljard aan Bitcoin. Vervolgens verkocht het de cryptocurrency ook weer. Op de beurs werd een aandeel Tesla voor het eerst 1.000 Dollar waard. Qua product was er niet veel nieuws te melden. Qua zaakvoering wel. Tesla verplaatste het hoofdkantoor van California naar Texas. Ietwat ironisch, daar Tesla een lieveling is/was van de woke brigade. Musk zelf kreeg daar echter steeds meer een afkeer van. Zodanig zelfs dat hij dus zijn heil zocht in het veel conservatievere Texas.

2022 fabriek in Europa, record afzet, maar ook voor het eerst in lange tijd weer issues met de vraag

Na het ambtelijke gedoe dat je verwacht opent Tesla eindelijk de eerste fabriek in Europa, in de buurt van Berlijn. De capaciteit is dus groter dan ooit en ook de afzet is fors. Tevens is er een nieuwe Gigafactory in Texas. Slecht nieuws was er ook. Ondanks de productierecords, kondigde Musk aan bij tanende vraag mensen te moeten ontslaan. Tevens werd bekend dat er verschillende rechtszaken zijn aangespannen tegen Tesla vanwege ongevallen met Full Self Driving.

2023 Deal met Ford over Superchargers, Model Y bereikt nieuwe mijlpaal

Problemen zijn er dus wel degelijk ook voor Tesla. Maar ondertussen gaat het merk ook door met succes. In het eerste kwartaal van 2023 werd de Model Y de best verkochte auto ter wereld. Voor het eerst dat een EV dat bereikt. Musk maakte tevens bekend dat het Supercharger-netwerk opengesteld wordt voor gebruikers van verschillende EV’s van Ford. Wederom een indirecte erkenning van een grote concurrent dat Tesla dat goed voor elkaar heeft.

Toekomst Tesla

Tesla heeft de naysayers nu al twee decennia ongelijk gegeven en de adepten rijkelijk beloond. Met een beurswaarde van 820 miljard Dollar is Tesla twaalf keer zoveel waard als ons geliefde BMW.

Of het zo blijft gaan, is natuurlijk de vraag. Het modelgamma van Tesla is stiekem al best oud. Opvolgers voor de Model S en Model X zijn nog niet in zicht, de introductie van de Semi en Cybertruck verloopt problematisch en de concurrenten zitten niet stil.

Er lijkt nog altijd een tweespalt te zitten tussen de waardering van het bedrijf en de daadwerkelijke bedrijfsvoering. Tesla verkoopt nu richting de twee miljoen auto’s per jaar en dat is gewoon knap te noemen. Merken als Jaguar, Volvo et cetera dromen ervan. Aan de andere kant: hoeveel rek zit er daadwerkelijk nog in? Daarvoor zou Tesla de lijn van exponentiële groei moeten doorzetten.

Maar goed, Tesla kan niet veel doen aan de waarde die derden aan het bedrijf toekennen. Althans, niet in een mate die…legaal is. Als Tesla gewoon winst kan blijven draaien, auto’s kan blijven afzetten en haar mensen kan blijven betalen, kan het bedrijf nog decennia bestaan. Ook als de hype er langzaam maar zeker wat vanaf gaat. En dat op zich is al uitermate knap voor een nieuwe speler op de automarkt. Zelfs Victor Muller slaagde er niet in om het te bereiken. Waarvan akte.

Dit artikel Belachelijk succes Tesla 20 jaar oud, Elon Musk wint verscheen eerst op Autoblog.nl.